اصول نگهداری حیوانات خانگی

زیر نظر هیئت رئیسه

بیمارستان دامپرشکی درین

دکتر علی حسینیان – دکتر حسین ایرانی نژاد

 

تهیه و تدوین :

مهندس الناز حسینیان

کارشناس ارشد سیستماتیک

فروردین ۱۳۹۵

نکات مهم درباره

 نگهداری حیوانات خانگی

با توجه به لزوم ترویج “فرهنگ نگهداری مسئولانه ازحیوانات خانگی”

این مقاله آموزشی جهت آشنایی   همشهریان گرامی  در رابطه با نگهداری حیوانات خانگی ارائه گردیده است، امیدواریم مقالات آموزشی و کلیه ی فعالیت های  خدماتی   بهداشتی درمانی  و مشاوره ای بیمارستان دامپرشکی درین  برای حیوانات  شما عزیزان مفید واقع گردد.

مقدمات خرید یا نگهداری  حیوانات خانگی

چنانچه تصمیم به نگهداری یا  خرید حیوانی گرفته‌اید(به هر دلیلی)، حتما قبل از خرید به بیمارستان دامپرشکی درین  و یا یک مرکز دامپرشکی معتبر مراجعه کرده و مشورت نمایید.

پس از خرید و قبل از اینکه حیوان را به منزل و یا محلی که برایش در نظر گرفته‌اید ببرید، حتما به بیمارستان دامپرشکی درین مراجعه نمائید . در اینجا دکتر دامپزشک آن را مورد معاینه قرار داده، داروی ضد انگل خورانده و در صورت صلاحدید یا همان موقع واکسن زده و یا تاریخی را برای واکسیناسیون مشخص خواهد نمود. برایش شناسنامه بهداشتی صادر نموده در صورت نیاز به شستشو، چیدن ناخن و سایرنبازهای بهداشتی درمانی  اقدام حواهند نمود

– دکتر برنامه معاینات و درمان‌های ضد انگلی دوره‌ای و تاریخ واکسیناسیون‌ها را به شما اعلام خواهد نمود. معمولا روابط عمومی بیمارستان  دامپزشکی درین  در تاریخ‌های تعیین شده با شما تماس گرفته و وقت مراجعه را یادآوری خواهند کرد. با وجود این صاحب حیوان بایستی از زمان نوبت‌ها آگاه بوده و خود در این مورد احساس مسوولیت نماید.

– در برخورد با حیوانات آزاد آسیب‌ دیده و یا بیمار، به قصد کمک به او، قبل از اینکه به او بسیار نزدیک شده و یا دست بزنید، با بیمارستان دامپرشکی درین  تلفنی مشورت نموده از ایشان نحوه برخورد با حیوان آسیب‌دیده مورد نظر و یا گرفتن او را سوال کنید، زیرا با وجود داشتن قصد کمک و بی‌آزار بودن حیوان، ممکن است به دلیل ترس و یا بیشتر به دلیل درد ناشی از آسیب‌دیدگی و حرکت دادن، به صورت ناخودآگاه برای رفع درد اقدام به گاز گرفتن، پنجه کشیدن و یا… به شما نموده و با این کار خطراتی را برای شما ایجاد نماید.

 

کلیه حیواناتی که به عنوان همدم انسان در منزل نگهداری می شوند را حیوانات خانگی به شمار می آورند. حیوانات خانگی را می توان در دو گروه:

حیوانات خانگی متداول (Traditional Pet)

شامل: سگ، گربه، پرندگان زینتی و ماهیان آکواریومی

حیوانات خانگی غیر متداول (Exotic pets)

شامل: خرگوش، همستر، لاک پشت، ایگوآنا، انواع مار، موش سوری، میمون، جوجه تیغی،خوکچه هندی،کاسکو،سنجاب و ..) تقسیم نمود.

حیوانات خانگی غیر متداول در واقع حیوانات وحشی و یا آزمایشگاهی هستند که به دلیل ظاهر جذاب و یا گاهی متفاوت بودن در منزل نگهداری می شوند. امروزه نگهداری از برخی حیوانات خانگی غیر متداول مانند لاک پشت، خرگوش، جوجه تیغی، همستر و ایگوآنا در ایران و در بیشتر نقاط جهان متداول شده است به گونه ای که اغلب تولید کنندگان محصولات حیوانات خانگی نیز لوازم و خوراکی‌های مخصوص این حیوانات را نیز تولید نموده اند.

 

نکات مهم درباره نگهداری حیوانات خانگی

بهتر است قبل از نگهداری حیوان خانگی اطلاعات لازم را در مورد نحوه نگهداری حیوانات کسب نموده و همواره این نکته که حیوان خانگی نیاز به رسیدگی وصرف وقت دارد را فراموش نکنید و به یاد داشته باشید که دامپزشکان صا لحترین افرادی هستند که می توانند شما را درمورد نحوه نگهداری حیوانات خانگی و مسائل و نکات بهداشتی مرتبط راهنمایی کنند

.

حیوانات خانگی گوناگون با توجه به شاخص هایی همچون نژاد ، سن ، وزن ، شرایط محیطی وحتی شرایط روانی دارای نیازهای متفاوتی در زمینه یِ نگهداری و تغذیه می باشند . در زمینه یِ واکسیناسیون ، تشخیص و درمان نیز گذشته از تمام موارد مذکور- علایم بالینی ، سوابق بیمار ، نتایج آزمایشات تکمیلی و …. با ید در کنار هم گزارده شود تا تشخیص صحیح انجام گیرد و بعد از این مرحله نیز شناخت کافی از داروها و عوارضشان و همچنین آگاهی از جدیدترین روشهای درمان در سطح جهان نیاز می باشد تا در نهایت درمان انجام شود .

مجموعه اطلاعات مذکور در علم دامپزشکی گرد آوری شده است پس اظهار نظر در مورد مسائل بهداشتی و نگهداری از حیوانات خانگی وهمچنین نحوه پیشگیری از ابتلا به بیماریهای قابل انتقال بین حیوان و انسان صرفا” در حیطه تخصص دامپزشک می باشد و از این رو توصیه ها و تجارب شخصی افرادی که در گذشته یا حال صاحب حیوانات خانگی می باشند، در برخی از موارد نه تنها برای شما کارآیی نخواهد داشت بلکه در مواردی خطرناک نیز خواهد بود .

 

با مراجعه منظم و حداقل هر چهار ماه یکبار به مراکز دامپزشکی و انجام مراقبت های پیشگیرانه  گذشته از اینکه سلامت حیوان را تضمین می کنید ، خطرهای ناشی از بیماریهای قابل انتقال به انسان را تا حد قابل ملاحظه ای کاهش می دهید.
در اینجا سعی شده است به چند نکته عمومی و در عین حال مهم در جهت نگهداری صحیح حیوانات خانگی اشاره شود .
نکات مثبت و منفی نگهداری حیوان خانگی را قبل از قبول مسئولیت حیوان بررسی نمایید و به اعضای خانواده خود آگاهی دهید.

نگهداری طولانی مدت حیوانات خانگی موجب وابستگی عاطفی فرزندان و اعضای خانواده به آنها می شود، با آموزش درست و ایجاد ارتباط منطقی بین حیوان و فرزندان خود مانع از لطمات عاطفی آنها در موارد فوت یا واگذاری حیوان به اشخاص دیگر شوید.
هیچگاه حیوانات وحشی را به عنوان حیوان خانگی نگهداری نکنید .
نگهداری از انواع پرنده، سگ،گربه، هامستر، سنجاب و…. به شرطی که محل مخصوصی برای نگهداری از آنها در خانه وجود داشته باشد مشکل آفرین نمیباشد. درصورتیکه محل زندگی این حیوانات و افراد خانواده مشترک باشد ریزش پر و موی این حیوانات می تواند موجب بروز مشکلاتی برای شما شود پس حتما” مکانی مجزا را برای نگهداری حیوان در خانه درنظر بگیرید .

بوسیدن حیوان تهدیدی برای سلامتی شما محسوب میشود از انجام این کار اکیدا” خودداری فرمایید .
از نکات مهم در زمینه بهداشتِ حیوانات خانگی واکسیناسیون به موقع و جدی گرفتن علائمی مانند تب ،اسهال یا دیگر حالات غیر طبیعی و مراجعه به دامپزشک در این موارد می باشد .
هنگام تمیز کردن قفسها و یا جعبه فضولات حیوانات استفاده از دستکش الزامی است.
وان و ظرف یا مناطقی که حیوان را در آن حمام کرده اید و یا برس زده اید ضد عفونی کنید.
فضولات سگ وگربه را بلافاصله از محیط جمع آوری کنید (به خصوص در نواحی که هم کودکان و هم حیوانات در آن بازی میکنند). در حال حاضر در اکثر کشورهای غربی دارندگان سگ کیسه های مخصوص جمع آوری فضولات را همراه خود حمل میکنند و در مواقع لزوم از آن استفاده میکنند ولی متاسفانه در کشور ما این مسئله فرهنگ سازی نشده است وموجب اعتراض سایر افراد می شود که کاملا حق با آنهاست و لازم است که ما با رعایت این مورد به حقوق دیگران احترام بگزاریم. .شما میتوانید با همراه داشتن دستکشهای پلاستیکی یکبار مصرف به راحتی این کار را انجام دهید.

سگهای خود را از تولگی آموزش دهید که بی مورد پارس نکنند وگرنه با افزایش سن و قدرت حنجره تبدیل به موجود مزاحمی برای شما و همسایگانتان میشوند.(برای آموزش توصیه های دامپزشک کمک بگیرید)
اگر حیوان شما در مقابله با دیگر حیوانات و انسانها حالت تهاجمی دارد هرگز بدون قلاده حیوان را بیرون نبرید این توجیه که حیوان باید راحت باشد نشان دهنده بی احترامی به حقوق دیگران است و البته تجربه نشان داده است که این گونه حیوانات بیشتر در معرض صدماتِ ناشی از واکنش انسانها یا حیوانات قویتر قرار دارند . در نهایت توصیه می گردد به منظور جلوگیری از وقوع هرگونه اتفاق، تردد کلیه سگ ها با قلاده انجام شود زیرا سگ های بسیار آرام نیز ممکن است در برخی شرایط حرکات غیرارادی و خطر آفرینی را از خود بروز دهند.
در صورتیکه حیوان شما به صورت انفرادی نگهداری میشود و امکان جفت گیری برای آن میسر نمی باشد توصیه می شود حیوان خود را با مراجعه به مراکز دامپزشکی عقیم نمایید. انجام این کار در زمان مناسب فوائد زیادی برای شما و حیوانتان خواهد داشت. از جمله جلوگیری از بیقراریهای حیوان در فصول تولید مثل ، پیشگیری از ایجاد تومورهای پستانی وعفونتهای دستگاه تولید مثل و غیره.
برای رعایت بهداشت دهان و دندان حیوان می توانید از مسواکهای مخصوص یا اسپری های ضد عفونی کننده استفاده کنید که در غیر اینصورت با عوارضی مثل درد وعفونت ناشی از پوسیدگی و همچنین بوی بد دهان حیوان و گاهی منظره ناخوشایند دهان حیوان روبرو خواهید شد . ( در مورد سگها سالانه یکبار جرمگیری توصیه می شود )

اگر در منزل از پرندگان نگهداری میکنید توصیه می شود در فصول گرم، هفته ای حداقل دو مرتبه امکان استحمام پرنده با آب گرم (بدون مواد شوینده) را فراهم نمایید. این کار باعث می شود پرهای ریز پرنده که معروف به پودر یا خاک پر میباشند کمتر در محیط منزل شما پخش شوند و از به وجودآمدن مشکلات تنفسی وآلرژیک برای اعضای خانواده جلوگیری می شود.

ماهیان اکواریومی و زینتی امروزه از جانوران خانگی بوده و علاوه بر استفاده زینتی، آنها می توانند از منظر علمی نیز مورد توجه قرار گیرند. امروزه برخی از متخصصان روان شناسی بهره گیری و استفاده بصری از ماهیان زینتی را یکی از راهکارهای درمان بیماریهای روحی بشر معاصر می دانند ولی باید به این نکته توجه داشت که در کنار آداب و سنن و ترویج مسایل نوین، اهمیت بهداشت فردی و بویژه خطر انتقال بیماریهای مشترک (بین انسان و حیوان) می بایست مورد توجه قرار گیرد . این مهمانان کوچک میتوانند در شرایط خاص و در صورت عدم رعایت بهداشت خود از ناقلین بیماریهای مشترک چون انواع گاسترو انتیریتها و انواع سلهای پوستی و بیماریهای گوارشی و…. باشند. بنابرین توصیه میشود اکواریوم های خود را به صورت دوره ای شستشو ،ضد عفونی و گند زدایی کنید. استفاده از دستکش خصوصا” برای افراد حساس و دارای سابقه آلرژی و شستشوی کامل دستها با آب و صابون بعد از هر بار دست زدن به آب اکواریوم و یا ماهیان ضروری می باشد . غذای ماهیان می بایست در جای خشک ، خنک و تاریک در ظروف کاملا در بسته نگهداری شود ( با توجه به تاریخ مصرف). رعایت دوره های حداقل دوهفته ای جهت قرنطینه ماهیان جدید الورود در اکواریوم جداگانه وجداسازی ماهیان بیمار از سایر ماهیان سالم از دیگر نکات لازم در نگهداری ماهی می باشد .

عموما” افراد غیر متخصص با شنیدن نام گربه همزمان خطر بیماری توکسوپلاسموز را یادآوری می کنند که دارای عوارض خطرناکی خصوصا” برای بانوان می باشد. بر اساس آمار، بیشترین علت ابتلا به این بیماری مصرف گوشت نیم پخته و یا دستمالی کردن گوشت خام آلوده بوده است (انتقال عامل این بیماری از طریق تماس مدفوع گربه با دهان انسان صورت می گیرد که در صورت رعایت بهداشت این احتمال بسیار ضعیف است) .
نکته آخر بر اساس اطلاعیه Aspca با وجود شیوع سریع ویروس h1n1 که از آن با عنوان آنفلوانزای خوکی نیز یاد می شود این ویروس خطر اندکی برای حیوانات خانگی دارد و انسانها را مورد هدف قرار می دهد از اینرو دارندگان حیوانات خانگی نباید نگران سلامتی حیوانات در برابر این ویروس باشند.